7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu (“Kanun”) 25.10.2017 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun’un getirdiği en önemli yenilik; kanuna, işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile ilgili konular ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabuluculuk şartını getirmiş olmasıdır. Bu nedenle; arabuluculuğa başvuru yerine getirilmeden dava açılması durumunda dava usulden reddedilecektir.
Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu’na tabi çalışanlar da arabuluculuk düzenlemeleri kapsamında işçi sayılacağı ve bu kanuna tabi olacağıdır.
Arabulucu; yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içerisinde sonuçlandırmakla yükümlüdür. Bu süre zorunlu hallerde en fazla 1 hafta uzatılabilecektir.
NE ZAMAN BAŞVURU YAPILMALIDIR?
İş sözleşmesi feshedilen işçinin 1 ay içerisinde arabulucuya başvurması gerekmektedir. Arabuluculuk ile anlaşma sağlanamamış olması halinde ise işçi, 2 hafta içerisinde iş mahkemesinde davasını ikame etmekle yükümlüdür.
BAŞVURU SÜRECİ
Başvuru, karşı tarafın yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, büro kurulamayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır. Karşı tarafın en geç ilk toplantıda yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belge sunmak kaydı ile arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Alt işveren – asıl işveren ilişkisinin mevcut olması durumunda arabuluculuk görüşmeleri, ancak her iki işverenin de katılımı ve mutabık kalmaları ile mümkün olacaktır.
*ARABULUCUKTA ANLAŞMA SAĞLANMASI HALİNDE:
Tarafların arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaları durumunda, anlaşma tutanağında;
• İşe başlatma tarihi,
• İşçiye boşta geçen süre için ödenecek ücret ve hakların parasal miktarı,
• İşçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek işe başlatmama tazminatının parasal miktarının açıkça belirlenmesi gerekmektedir.
Aksi halde anlaşma sağlanamamış kabul edilir ve son tutanak buna göre hazırlanır.
ARABULUCULUĞA BAŞVURMANIN ZORUNLU OLMADIĞI HALLER NELERDİR?
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında arabulucuya başvuru zorunlu tutulmamıştır.
Kanunun 3. Maddesinin 12. Bendinde, arabuluculuk sürecine katılmayan tarafın, davayı kazansa dahi yargılama giderlerinden sorumlu tutulacağı düzenlenmiştir.
ARABULUCULUK ÜCRETİ?
Kanunda, arabuluculuk ücretini kimin karşılayacağı belirlenmiştir. Buna göre, anlaşma sağlanması halinde aksi kararlaştırılmış olmadıkça Arabuluculuk Asgari Ücret tarifesinde belirlenen ücret taraflarca eşit olarak karşılanacaktır. Taraflar, ücretin tamamını taraflardan birinin karşılaması konusunda da anlaşmaya varabilirler. Arabuluculuk faaliyetinin anlaşmaya varmadan sona ermesi durumunda ise arabulucu ücreti Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Konuyla ilgili dava açılması halinde bütçeden karşılanan bu meblağ de yargılama giderinden sayılır ve dava sonunda haksız çıkan tarafa yüklenir.
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması halinde; toplantıya katılmayan taraf yargılama giderlerinin tümünden sorumlu tutulacaktır. Buna ek olarak; her iki tarafın da ilk görüşmeye katılmaması sebebiyle sona ererse, açılacak davalarda tarafların yaptıkları giderler kendi üzerlerine bırakılacaktır.
